Тγрэлхи хэлэн, тγрэhэн дайда хγн бγхэндэ хаанашье ябахадань, дулааханаар дурсагдан байдаг гээшэ. Тγрэлхи хэлэн дээрээ харилсажа, уянгата дуунуудай аялга шагнажа, тоонто нютагайнгаа хγрьhэндэ зγрхэ сэдьхэлээ дулаасуулжа ябахада, ямар ехэ жаргал гээшэб

Намжаа намарай тэг дунда булган талата Буряад орондомнай жэлhээ жэлдэ γнгэргэгдэдэг «Буряад хэлэнэй γдэр» гэhэн hайндэртэ дашарамдуулан, октябриин 16-ай γдэр республикын хэмжээнэй 9 ангиин hурагшадай дундахи «Оюун бэлиг» гэhэн заншалта хуралдаан 29 дугаар Буряад гимназиин дэргэдэ γнгэрɵɵ.

Тус хуралдаанда 10 бγлэг, 50 hурагшад эдэбхитэйгээр хабаадаа. «Танилсаябди» гэhэн шатада hурагшад визиткэнγγдээ дурадхан харуулаа. Эндэ Хэжэнгын интернат-hургуулиин бγлэг ехэл hонин танилсалга харуулжа, баян, сэбэр хэлээрээ шалгаржа, тγрγγшын hуури эзэлээ. II-дохи hуури 29 дугаар Буряад гимназиин hурагшад, III-дахи – Буряад республикын γндэhэ яhатанай нэгэдэхи лицей-интернадай шабинар эзэлээ. Хабаадагшад энэ шатын даабари ехэ оролдосотойгоор, хатар, дуугаар, уран гоё мγрнγγдээр шэмэглэн бэлдээ. Тиихэдэ энэл харалганда хабаадан, хγршэ Монголой Дархан хотоhоо «Монгол Оюу» hургуулиин бγлэг шабинар болон багшанар ерэжэ, эдэбхитэйгээр хабаадалсаба. Эдэ тус харалганhаа гадуур Буряад гимназиин hурагшадаар математика, физика, информатика, англи хэлээр бэе бэеынгээ бэлэдхэл туршалсаа. Болон спортын хэдэн зγйлээр хаба шадалаа туршалсаба.

«Нюуса тобшо» гэhэн шатада сугларhан бγлэгγγд шэнэ бγлэгγγд болон хубаараа. Тараагдаhан оньhон γгэнγγдые удхаарнь суглуулуулжа, удаадахи шатануудта суг хγдэлхэ, бэе бэетэеэ дγтɵɵр танилсаха зорилготойгоор энэ шата γнгэргэгдэhэн байна. Тиигэжэ эндэhээ иимэ 10 бγлэг согсологдоо: «Шэмэг», «Нэгэдэл», «Бγргэд», «Буряадууд», «Наран», «Табан сэсэн», «Наранай туяа», «Мγшэд», «Шэнэ γе», «Буян».

«Эдир оршуулагша» гэhэн шатада хабаадагшад γгтэhэн γгγγлэлнγγдые буряадhаа ородто, ородhоо буряадта оршуулаа. «Тγγхэ тɵɵрихэгγй, уг орхигдохогγй» гэhэн шатада 50 асуудалтай тестовэ хγдэлмэри бγлэг бγлэгɵɵрɵɵ дγγргээ. «Yеын нγхэд – γерэй хулhад» гэhэн шатада хабаадагшад татаhан саарhанууд дээрэ дурадхагдаhан темээр зγжэлгэл харуулха даабаритай байжа, тайзан дээрэhээ олондо шадаха зэргээрээ харуулаа. Удаань «Эрхим ударидагшанарай» мγрысɵɵн γнгэрɵɵ. Хэн γ γзэг дээрэ олон юумэнэй нэрэнγγдые мэдэхэ байбаб гэхэдэ, В.С.Мункинай нэрэмжэтэ Хэжэнгын лицейн hурагша Базаров Дэнзэн ба Буряад республикын γндэhэ яhатанай нэгэдэхи лицей-интернадай hурагша Дашанимаев Гомбо-Доржо хоёр шалгараа. «Сахижа ябая» гэhэн шатада hурагшад бγлэг γгэнγγдые хэрэглэн, мэдγγлэлнγγдые зохёожо, мэдγγлэлнγγдээ γгγγлэл болгон олондо түрэл хэлэеэ, еhо заншалаа наринаар сахижа ябая гэжэ хандаба.

Мэдүүлгэ үгэхэдөө, «Ерээдүй оюун бэлигтэн» гэhэн найруулга бэшэhэн байна. I hуури В.С.Мункинай нэрэмжэтэ Хэжэнгын лицейн hурагша Базаров Дэнзэн эзэлээ. II hуури - Буряад республикын γндэhэ яhатанай нэгэдэхи лицей-интернадай hурагша Дашанимаев Гомбо-Доржо, III hуури – Хэжэнгын интернат-hургуулиин hурагша Намсараев Баян гэгшэд эзэлээ.

Һурагшад уряална: «Тоонто нютагайнгаа нэрэ эрхимээр нэрлүүлжэ, буряад хэлээ дээрэ үргэн, бэе бэеэ хүндэлэн ябаһан хүнүүд, ерээдүйн оюун бэлигтэд, минии һанамжаар, эгээ жаргалтай ябаха! Тиимэ тула, ерээдүймнай жаргал манай гарта!!!»

Оюун бэлигтэниие сэгнэхэ ажалые хγндэтэ жюриин гэшγγд даажа абаа. Эдэ хэд бэ гэхэдэ, Буряад уласай эрдэм hуралсалай ба шэнжэлхы ухаанай яаманай тγрγγ мэргэжэлтэн, хэлэ бэшэгэй кандидат Соёлма Цыреновна Сангажапова, Улаан-Yдэ хотын эрдэм hуралсалай хорооной методист, Буряадай эрдэм hуралсалай габьяата ажаябуулагша, Россин эрдэм hуралсалай хγндэтэ ажаябуулагша Ульяна Ешеевна Мангутова, педагогикын эрдэмэй кандидат, Буряад гγрэнэй университедэй Зγγн зγгγγдые шэнжэлгын дээдэ hургуулиин захиралай орлогшо, доцент Гарма-Ханда Цыбикжаповна Гунжитова, «Буряад Yнэн» сэтгγγлэй редактор Туяна Владимировна Самбялова, Буряадай багшанарай колледжын буряад хэлэ ба литературын багша Жаргалма Гармаевна Тубанова.

Эдэ бγгэдэ мγрысɵɵнγγдэй дγнгɵɵр I hуури «Нэгэдэл», II hуури – «Наранай туяа», III hуури – «Наран» бγлэгγγд эзэлээ. Хабаадагша бγхэн γнэмшэлгэ, үргэмжэлэл, баярай бэшэгγγдээр, γнэтэ бэлэгγγдээр шагнагдаа. Бэлдэhэн багшанарта баярай бэшэгγγд барюулагдаа.

Иигэжэ танилсалгын, буряад hайхан хэлэн дээрээ харилсалгын, ёhо заншалаа, удха заяагаа hэргэлгын, сахилгын ёhотойл hайндэр γнгэрɵɵ. Хабаадагша бγхэн ехэл hайн hанамжануудтай, баяраар халима сэдьхэлтэй гэртээ бусаа. Жэнхэни буряад хэлэеэ жэгγγртэй, далитай болгожо, тγбеэр дγγрэн зэдэлγγлжэ байхамнай болтогой!